British Council - Armenia: failed attempt at “debate” on gay rights and discrimination

Unfortunately, I was unable to listen to the programme as ‘listen online’ options on the Radio Hay website did not work for me, despite numerous attempts.

As part of the British Council's committment to Equal Opportunities and Diversity our next programme on Wednesday, 4 November will be addressing the issue of sexual orientation, discrimination and stereotypes against sexual minorities in Armenia.

The guests of the programme debating on the subject are Fr. Ghazar Petrossian, Spiritual Pastor of the Church of St. Gregory the Illuminator, village Buravan, Ararat marz on one side and Lucine Vayachyan, Journalist with a personal interest in the issue on the other. As usual there will also be an opinion of one of the political parties of Armenia on the issue in question.

However, from what I read of some available transcripts and heard from friends who listened to the programme, it was barely a “debate” but rather a series of monologues of hatred. This programme ended up being anything but contributing to the “British Council's commitment to Equal Opportunities and Diversity”.

I have no doubts that the intentions of the British Council in Armenia were genuine. However, if nothing else, one would expect from the British institution the ability to organise a proper debate, a very British way of tackling the issues, or so they say.

I did not need British Council’s ‘help’ to hear again and again (unchallenged) bigoted views of some religious and political representatives. What I expected from the British Council, as part of their commitment to “equal opportunities and diversity”, is organising a healthy debate where people are prepared to challenge those views.

Next time you decide to tackle a sensitive issue, please, do your homework, invite people who are knowledgeable and prepared enough to be able to engage in a healthy debate. Train journalists whose main aim should be to facilitate the debate instead of effectively becoming a side of it. Train them in correct using of equality-anti-discrimination-driven terminology: not “hamaseramol” but “miaserakan” or “nuynaserakan” to refer to gays in Armenian.

What I indicated above sounds like intuitive enough to be stated but unfortunately this was not the case today, and “equal opportunity and diversity” exercise failed spectacularly.

There is a popular saying in Russian which comes to my mind:
Хотели как лучше, получилось как всегда.

Below is an extensive reflection (in Armenian) of the “debate” by Mamikon Hovsepyan of PINK Armenia. Mamikon comments on and provides details of homophobic/hateful quotes by Armenian church and nationalist ARF Dashnaktsutyun party representatives.

I recommend also reading Dorian’s reflections (in Armenian) - Հիսուս սիրում է գեյերին (‘Jesus loves gays’)

Mamikon Hovsepyan: Մենք հո անասուն չենք, Աստված մարդուն ստեղծել է իր նման

Հայաստանի Բրիտանական Խորհուրդի աջակցությամբ նոյեմբերի 4-ին Ռադիո Հայը կազմակեպրպել էր եթեր` նվիրված սեռական կողմնորվածությանը, խտրականությանն և կարծրատիպերին` ուղղված սեռական փոքրամասնություններին Հայաստանում:
Հաղորդման հյուրերն էին քահանա Տեր Ղազար Պետրոսյանը և լրագրող Լուսինե Վայաչյանը:

Ինչպես և սպասվում էր, քահանան իր ագրեսիվ ու դաժանություններ քարոզող խոսքով փորձում էր ազգին հետ պահել նույնասեռականներից, իսկ հաղորդավարները, չնայած որ հաճախ էին հիշեցնում իրենց հանդուրժող լինելու մասին, երբեմն օգտագործում էին խտրական տերմիններ, օրինակ` համասեռամոլ, տարասեռականներին անվանում նորմալ, կամ դառնում քահանայի խոսքերի կողմնակից:

Քահանան, ինչպես և կվարվեին մյուս բոլոր եկեղեցականները, սոդոմական պատմություններից այն կողմ չէր էլ անցնում, ու հետաքրքիր է, ինչո՞ւ է նրա համար միայն նույնասեռականությունը տպավորիչ եղել, չէ՞ որ այդ քաղաքում շատ ավելի հետաքրքիր դեպքեր են պատահել ու սուրբ գրքում նույնասեռականության մասին ամենաքիչն է խոսվում:

Այստեղ շատ տեղին է հիշել Վայաչյանի մեջբերումը. «Աստված ասաց սիրեք զմիմեանս, բայց չի ասել, թե ում սիրենք»:

Քահանան փորձեց նույնիսկ քարոզել և խրախուսել նախկինում մարդկանց իրագործած սխրանքները, մարդասպանությունը` հիշեցնելով, որ առաջ նույնասեռականներին քարկոծում էին: Չմոռացավ նաև հայ տղամարդուն «վայել»` կնոջը նվաստացնող տողեր արտաբերել, որ նույնիսկ «շնացող» կանանց էին քարկոծում: Բացի այդ, ինչո՞ւ է եկեղեցին շան նման բարի ու հավատարիմ կենդանուն վատ առիթներում ու վատ համեմատություններում օգտագործում: Մի՞թե կենդանիներին նվաստացնելը ընդունված է եկեղեցու կողմից:

Ցավալի փաստերից է, որ եկեղեցին չի վստահում գիտնականերին ու համաշխարհային հարգանք վայելող բժիշկներին, անտեսում է նրանց հետազոտություններն ու բազում տարիների ուսումնասիրությունները, քանզի քահանան վստահ պնդեց, որ նույնասեռականությունը մարդը ձեռք է բերում կյանքի ընթացքում` միջավայրի ազդեցության ներքո, դա հոգու հիվանդություն է:

Ամեն անգամ, երբ հոգևորականներից լսում եմ, որ Աստված դատում է, սիրտս կտոր-կտոր է լինում, մարդկանց դատում է, պատժում, իսկ ո՞վ պետք է սիրի ու օգնի:

Դե նույասեռականությունն այս հաղորդման ընթացքում էլ համարվեց սրբապղծություն, իսկ սրբերի ու Մեծ մարդկանց ինտիմ կյանքը քննարկելը բացառվում է, քահանան պնդեց, օրինակ` Գրիգոր Լուսավորչի անձնական կյանքը պարզ գրված է, որ նա մի կին է ունեցել ու հավատարիմ է եղել կնոջը, այնուհետև անցել կուսական կյանքի: Դեմ չեմ ու լիովին վստահում եմ նրա հավատարմությանն ու անկեղծությանը: Սակայն ովքե՞ր են գրառում այլոց կենսագրականները, ինչքանո՞վ վստահել նրանց: Քահանան ու լրագրողները աններելի համարեցին Լուսինե Վայաչյանի հետաքրքրվածությունը Լուսավորչի անձնականով:

Հետաքրքիր է, ինչո՞ւ չի կարելի սրբերի ինտիմ հարցերը քննարկել, ինչո՞ւ չի կարելի Մեծ մարդկանց սեռականությունը քննարկել, իսկ նույնասեռականների անկողին առանց թույտվության կներխուժեն, կքննարկեն ու բամբասանքի թեմա կդարցնեն, և դա լիովին ընդունելի է:

Հաղորդման ընթացքում քահանայի ելույթը բավական ինքնավստահ էր, կարծես ծանոթ էր ողջ հայ ժողովրդի գլխի ու տան պարունակությանը` թողնելով ամենագետ մարդու տպավորություն:

Մի քանի նախադասություն էլ նշեմ քահանայի խոսքերից. «Եթե մարդը փակվելով կապաշխարհի, ուրեմն պետք է փակել նրան: Մի բան է մեղք գործել, այլ բան մեղք քարոզել ու արդարացնել, դա ավելի սարսափելի է: Կնքվածը` քրիստոնեության զինվոր է, եթե միասեռական ես, ուրեմն դավաճանում են կրոնդ»:

Նորից հիշեցի, երբ քահանան քարոզում ու արդարացնում էր մարդկանց քարկոծելու երևույթը հին ժամանակներում:

Որպես վերջաբան էլ մեջբերեմ Հայ Հեղափոխական Դաշնակցության ներկայացուցիչ Նաիրա Մկրտչյանի ռասիզմ, անհանդուրժողականություն ու ատելություն քարոզող և ազգայնամոլական խոսքերը.

– Երևույթը պարտավորվում է դրսից ու մեր գենետիկային դա բնորոշ չէ, դա ապազգային է, մեր ավանդույթները պիտի պահպանվեն, դեմ ենք այս հակաբնական երևույթին, արիացիներին դա բնորոշ չէ: Եկեք ոչ թե արևմուտքի վատն ընդօրինակենք, այլ լավ բաները: Հիմա դա հսկայական չափերի է հասնում արտասահմանում ու պարտադրում են նաև Հայաստանին: Որոշ երկրներում դա ավանդույթ է:

Այնուհետև Նաիրա Մկրտչյանը նույնասեռականությունը համեմատեց թմրամորության ու մարմնավաճառության հետ ու պնդեց, որ հայ հասարակությունը այդ 3 երևույթները չի ընդունում: Չգիտես որտեղից ենթադրեց, որ հոգեբանները ասում են` դա սխալ դաստիարակության արդյունք է, հիվանդություն է և պետք է բուժել: Տեսնես նման անգրագետ հոգեբաններին ո՞վ է դիպլոմ տալիս: Մի քիչ կասկածեցի Երևանի Պետական Համալսարանի վրա: Դե կասկածելու առիթ կա, Հայաստանում շատ են անգրագետ հոգեբանները, խելացի սեքսապատոլոգ էլ, որ գտնես, ամուր պահի, հազվագյուտ նմուշ կլինի:

– Մենք հո անասուն չենք, Աստված մարդուն ստեղծել է իր նման, - հուզմունքն արտահայտեց տիկին Մկրտչյանը:

Երբեմն զարմանում եմ, տեսնես ովքե՞ր են ավելի շատ Աստծո կերպարով ստեղծվել, կնոջը վարկաբեկող, ստորացնող ու ստրկության վերածող տղամարդիկ, թե՞ կիրթ, հանդուրժող ու բարի մարդիկ, նրանց սեռական կողմորոշման մասին էլ չեմ խոսում, դե շատերը թաքուն են պահում, իրենց գործն է: Ի դեպ, ինչու եմ մտածում, որ Աստված տղամարդու կերպար կունենա. դե առաջ Ադամին ստեղծեց, համ էլ ինչ հայ տղամարդ, եթե մտածի այլ կերպ: